Đền Mẫu thoải Phúc Xá nằm ở sát sông Hồng, phía trước có lạch nước rộng, phía ngoài lạch nước có bãi nổi, rồi mới đền lòng sông lớn. Khi nước sông cạn, lạch nước như là một “hồ” rộng, tạo thế hồ cạnh sông. Đền Mẫu thoải Phúc Xá có thế đất đặc biệt với một vùng sông nước bao la phía trước; phía sau là khu dân cư đến định cư ít nhất là vào thời Lý định đô ở Thăng Long.
Đền Mẫu thoải Phúc Xá Bắc Biên
Đền Mẫu thoải Phúc Xá thờ Mẫu theo tín ngưỡng dân gian giống nhiều di tích ở các vùng ven sông. Gần đó còn có đền Núi, đền Rừng. Thờ Mẫu là một hiện tượng đặc biệt trong hệ thống thờ cúng tín ngưỡng của người Việt. Hầu như các chùa thờ Phật đều có Điện Mẫu nhưng cũng có nơi Mẫu được thờ riêng, một trong những nơi đó là đền Mẫu Bắc Biên.
Qua những thăng trầm của lịch sử, đền Mẫu Bắc Biên đã có nhiều thay đổi về diện mạo kiến trúc so với gốc cũ. Những kiến trúc hiện nay là kết quả của các đợt trùng tu sửa chữa từ sau năm 1975. Đền chính có tòa nhà 1 gian 2 chái, chồng diêm 2 tầng 8 mái, có đao cong lợp ngói di, bộ khung vì bằng gỗ; phía sau có chuôi duộc xây bằng bê tông mái vòm lợp ngói. Phía ngoài Tiền tế bố trí ban thờ đức vua cha Ngọc Hoàng cùng Nam Tào, Bắc Đẩu; phía trước thờ Ngũ vị Tôn Ông, các Quan hoàng. Ban thờ bên phải thờ Đức Thánh Trần, bên trái thờ Sơn Trang. Trong Hậu cung thờ Tam tòa Thánh Mẫu, Tứ vị vua Bà đều được đặt trong khám gỗ; ở ngoài là tượng Mẫu Thoải chủ đền. Trước đền có sân nhỏ; ở giữa sân có một cây ngái cổ thụ thường xuyên sai quả như sự cầu mong một cuộc sống luôn sung túc, đầy đủ đến với mọi người. Hai bên sân có lầu thờ Cô, Cậu. Bên trái sân đền có một tòa thờ Mẫu Thoải riêng, mái bê tông mới xây dựng năm 2001. Bên cạnh các tượng thờ, đền có các đồ thờ khác như: câu đối, hoành phi, cuốn thư, ngai thờ, bộ chấp kích, biển lệnh, chuông đồng… Đa số các di vật, đồ thờ của đền có niên đại thế kỷ XX.
Đền Mẫu thoải Phúc Xá ra đời và tồn tại nhằm đáp ứng nhu cầu thờ cúng tín ngưỡng của nhân dân địa phương. Các lễ cúng của đền tập trung vào dịp tứ quý: ngày 10 tháng Giêng, tháng Tư, tháng Bảy và tháng Chạp âm lịch.
Ngày nay, được sự quan tâm của chính quyền và nhân dân địa phương, hệ thống đền, chùa trên địa bàn phường Ngọc Thụy nói chung, đền Mẫu thoải Phúc Xá nói riêng luôn được bảo vệ và chỉnh trang ngày càng khang trang, góp phần làm đẹp thêm cảnh quan của một phường giàu truyền thống cách mạng và có nhiều di tích lịch sử văn hóa.
Nguồn thông tin: UBND quận Long Biên, Di tích lịch sử văn hóa và cách mạng kháng chiến quận Long Biên, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2006.